Biogoriva se proizvode pomoću hemijskih reakcija i toplote za razgradnju sirovina poput škroba, šećera i drugih molekula. Pojam biogoriva uključuje biodizel prve i druge generacije koji se razlikuju po proizvodnom procesu i vrsti potrebne sirovine. Biodizel prve generacije proizvodi se procesom koji se naziva esterifikacija korištenjem jestivih usjeva kao što su uljane repice, palmino i drugo biljno ulje.
Biodizel druge generacije, poznat i kao hidrotretirano biljno ulje (HVO), proizvodi se postupkom hidrogenacije, odnosno tretmana vodikom. HVO je mnogo fleksibilniji kada je u pitanju sirovina jer se može proizvesti od otpada niske kvalitete poput životinjskih masti i jestivog ulja ili iz nejestivih izvora poput algi, slame, pa čak i gljiva.
Prednosti i nedostaci biodizela
Kao gorivo, biodizel ima niz prednosti. Sirovi materijal je jeftin, proizvodni proces pretvaranja sirovine u energiju je relativno lak, a biodizel emitira znatno manje CO2 kada se sagorijeva. I može se koristiti s postojećom infrastrukturom i tehnologijom motora uz minimalne modifikacije, pa čak i u kombinaciji s dizelom.
Ipak, izgleda da je vjerovatnoća da biodizel postane glavno alternativno gorivo za kamione sve manja iz više razloga. Prvo je efikasnost; biodizel ima nižu energetsku snagu (oko 10% manje od konvencionalnog dizela), što znači da su potrebne veće količine goriva. Zatim, tu je i činjenica da biodizel možda nije pogodan za zimske uslove jer je temperatura na kojoj se gorivo stvrdnjava mnogo viša od dizela. Upotreba biodizela također može izazvati probleme u radu kao što su začepljenje i gušenje mlaznica.
Osim efikasnosti i tehnologije, široko usvajanje biodizela predstavlja veća pitanja u vezi s održivošću. Kritičari biogoriva prve generacije tvrde da proizvodnja sirovina dovodi do krčenja šuma.
Zatim postoji i potencijalni sukob biodizela prve generacije s proizvodnjom hrane i uticaj koji bi to mogao imati na cijene hrane jer se sve veće količine poljoprivrednog zemljišta određuju za proizvodnju sirovina za gorivo. Zabrinutost poput ove imala je veliki utjecaj na ekološke karakteristike biodizela što je podstaklo Evropsku komisiju da zaključi da biogoriva na bazi usjeva ne bi ispunjavala uslove za ciljeve EU za obnovljivi transport za nacionalne vlade.
HVO: je li dostojan kandidat?
S obzirom na ove izazove, zagovornici biodizela pomjerili su svoj fokus na manje intenzivne alternative za vodu i zemljište kao što je HVO proizveden od organskih otpadnih proizvoda. Visok kvalitet HVO-a kao goriva i potencijal koji mnogi proizvođači nafte, posebno oni u Evropi, vide u tome da ga koriste za rješavanje problema prevelikog kapaciteta i profitabilnosti u rafinerijama, povećali su ulaganja u ovu oblast. Nedavno su najavljene najmanje tri nove evropske investicije HVO-a koje će pomoći tržištu da raste za skoro 88,5% u naredne 3 godine. Također raste interesovanje iz Azije i s Bliskog istoka.
Dakle, može li HVO biti odgovor na propast biodizela? Pa, da i ne. HVO ima dosta prednosti, ali je i dalje gorivo koje je skupo za proizvodnju u većini dijelova svijeta i nedostaje mu dovoljno sirovina. Unatoč rastućim ulaganjima, masovna proizvodnja HVO-a predstavlja izazov što znači da je malo vjerovatno da će u skorije vrijeme dominirati tržištem alternativnih goriva, iako svakako može promijeniti način na koji sektor biodizela danas izgleda. Gledano u cjelini, možda je najbolje zaključiti da će najizvodljivija upotreba biodizela prve i druge generacije biti kao mješavina današnjih fosilnih goriva.
Nadopuna drugim alternativnim gorivima
Iako biodizel možda nije neposredan odgovor na budućnost bez ugljika, on svakako može biti nadopuna drugim alternativnim gorivima kao što su LNG i elektromobilnost. Pripremio sam vodič koji opisuje prednosti i nedostatke nekih od današnjih alternativa dizelu o kojima se najviše raspravlja.
